Art & Globalisation

Parviz Tanavoli

Geboren in 1937 in Teheran, Iran en sinds 1989 wonend zowel in Teheran als Vancouver, Canada. Tanavoli is beeldhouwer, schilder, docent en kunstverzamelaar.

Als een van de oprichters van de Saqqakhana school in Iran, wiens volgers zich richtten op hedendaagse kunst gebasseerd op traditionele perzische volkskunst. In het begin van de jaren ’60 begon Tanavoli met zijn legendarische ‚Heech‘ beelden. Dit zijn gebeeldhouwde vertolkingen van het Farsi woord voor ‚niets‘. Samengesteld uit de 3 perzische karakters he, ye en če (1). Oorspronkelijk vervaardigd als een reactie tegen de Saqqakhana school, waarvan hij vond dat zij haar puurheid had verloren en steeds gecommercialiseerder werd. De beelden zijn diep geworteld in Rumi’s mystische dichtkunst (2).

“I found there is so much in the Heech, that Heech is not nothing, Heech is something. Then later . . . I realized that there is so much meaning behind it and so many poets . . . have paid attention to this word and have used it and that is how it began.” (3)

Zo is er de bekende zin van Rumi: “We came whirling out of nothingness scattering stars like dust.” Tanavoli vertelde dat Rumi zijn eerste mentor was (4).

Parviz Tanavoli staat naast zijn standbeelden tijdens een tentoonsteling in Dubai op 9 november 2009. AFP PHOTO/HAIDER SHAH (Photo: HAIDER SHAH/AFP/Getty Images)

Nadat Tanavoli twee jaar een residentie in de Minneapolis School of Art kreeg, vertrok hij in 1965 terug naar Iran, waar gij zich voorbereidde op de expositie in de Borghese gallerie die het locale publiek zo schokte, door de toiletpotten en andere alledaagse objecten samengevoegd met traditioneel folkloristisch ontwerp die hij daar had tentoongesteld en had opgeroepen tot een soort semi-heilige iconen. De gallerie moest gesloten worden, nadat een menigte hen had bedreigd met het pand af te branden.

Tanavoli’s carriere werd afgekapt door de 1979 revolutie in Iran. Zijn paspoort werd ingenomen en zo kreeg hij hiermee een internationaal reisverbod. Hij besloot om deze tijd te gebruiken om naar het noorden te trekken en hier te beginnen aan het bestuderen en kopen van nomadische tapijten en textiel. Hier heeft hij meerdere boeken over geschreven.

Nadat hij in 1989 zijn paspoort terugkreeg, emigreerde hij met zijn familie naar Vancouver, maar bleef elke 3 maanden terugkomen naar Teheran om les te geven en werk te maken. In 2002 kreeg Tanavoli een aanbod van de Burgemeester op dat moment, die onder de regering van de reformistische Mohammad Khatami werkte, om zijn met kunst gevulde huis te verkopen aan de stad als een museum. Hiermee kwam hij terecht in een zes jaar durende strijd met de opvolgende (nu voormalig president) burgemeester Mahmoud Ahmadinejad. Ahmadinejad noemde zijn werk ‚‘Westerse troep‘ en bedreigde hem om het huis in een moskee te veranderen. Het hooggerechtshof gaf uiteindelijk het huis en het werk terug aan Tanavoli in 2008 (5).

2017 Tentoonstelling Parviz Tanavoli en Atelier Niavaran. (Photo courtesy of Parviz Tanavoli)

Het werk van Parviz Tanavoli is voor mij ontzettend bijzonder. Zo had ik zijn werk, vanwege de alledaagse bjecten ook in dat thema kunnen zetten, al vind ik neit dat zijn werk onder dat thema voldoet. Art & Globalisation vond ik tot nu toe, zelfs met het idee dat onze lessen niet alleen maar vanuit het westers oogpunt worden getoond, het minst passend.

Zo werd het werk van Alighiero Boetti neergezet als maatschappijkritisch, terwijl dit voor mij alleen maar overkwam als culturele toeeigening. Tapijten met Farsi karakters erop (goedkoop) laten vervaardigen en hiermee aanduiden hoe de westerse maatschappij in elkaar zit, maar hierzelf compleet van te profiteren, zie ik niet als kritisch, maar als opportunistisch. Tapijten maken is altijd het beroep van vrouwen geweest in Iran en om deze reden vind ik het veel interessanter om naar het tapijtenwerk van Tanavoli te kijken, aangezien hij met trots over zijn team praat en vertelt dat dit zonder hen niet mogelijk zou zijn. Ik heb zelf als tapijten reparateur gewerkt in een gallerie voor nomadische tapijten en heb meerdere van Tanavoli’s boeken. Ook in deze gallerie werd mij steeds verteld dat ik niet zo snel moet werken en juist het werk van mijn voorgangers moet ‘’aanbidden’’. Deze Iraanse nomadische tapijten, die soms meer dan 100 jaar oud waren, kwamen zo modern over. Je zou kunnen denken dat deze in de jaren 80 waren vervaardigd. Tanavoli zijn tapijten zijn hier erg door geinspireerd. Het feit dat zijn werk door de Iraanse authoriteiten wordt gezien als westerse troep, terwijl deze gewoven is in Iraanse traditie en Folklore is voor mij de reden waarom Tanavoli voor mij de beste keuze was onder dit thema.